Szkoda powstała w wyniku deliktu – przesłanki i zasady odpowiedzialności
Delikt jest to zdarzenie wyrządzające szkodę, najczęściej to czyn człowieka, ale w niektórych przypadkach może to być również działania zwierzęcia lub przedsiębiorstwa. Zgodnie z przepisem art. 415 Kodeksu cywilnego kto ze swej winy wyrządził krzywdę drugiemu jest obowiązany do jej naprawienia. Odpowiedzialność może być oparta na zasadzie winy, ryzyka lub słuszności. Należy zauważyć, że odpowiedzialność nie dotyczy tylko własnych czynów – wyróżnić należy odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez osoby trzecie ( którymi się posłużono, podwładnych i osoby niepoczytalne), zwierzęta i rzeczy, ruch sił przyrody, przy wykonywaniu władzy publicznej oraz szkody komunikacyjne.
Przesłanki odpowiedzialności za szkodę
Wyróżnić należy trzy przesłanki odpowiedzialności za szkodę:
- zdarzenie wyrządzające szkodę,
- szkoda,
- adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem, a szkodą.
Zasady odpowiedzialności za szkody
Odpowiedzialność za szkodę może być oparta na zasadzie winy, ryzyka lub słuszności. Zasadą wiodącą, najczęściej stosowaną, jest odpowiedzialność na zasadzie winy. Za szkodę odpowiada ta osoba, która jest winna. Jednak niezwykle istotne jest zauważenie, że zachowanie musi być bezprawne. Istnieje możliwość uwolnienie się od odpowiedzialności na zasadzie winy (wina obejmuje dwa elementy – bezprawność i subiektywno-naganność). Bezprawność wyłącza siła wyższa, obrona konieczna, stan wyższej konieczności oraz dozwolona samopomoc. Subiektywno-naganność wyłącza wiek sprawcy (poniżej 13 roku życia), choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy, stan cielesny oraz odurzenie alkoholowe lub narkotyczne (jeśli stan wywołany jest nie z winy sprawcy). Wystarczy spełnić chociażby jedną ze wskazanych powyżej przesłanek, aby wyłączyć odpowiedzialność. Zasada ryzyka oznacza, że nie trzeba przypisywać winy, aby odpowiadać za czyn, np. odpowiedzialność za czynności wyrządzone przez podwładnego. Zasada słuszności jest stosowana tylko wówczas, gdy przepis szczególny tak stanowi, np. odpowiedzialność za zwierzęta w przypadku braku winy w nadzorze, gdy zasady współżycia społecznego tego wymagają. Kancelaria CODEX zaprasza do kontaktu osoby zainteresowane uzyskaniem odszkodowania, jeśli w wyniku bezprawnego działania doznały szkody osobowej lub majątkowej.